بررسی مفهوم منافع ملی با استفاده از چهار سطح تحلیل فرد،گروه، دولت و سیستم دکتر ابو محمد عسگرخانی[1] منوچهر شفیعی اینچهای[2] چکیده: منافع ملی واژهای است که از آن به فراوانی صحبت میشود و در هر متنی ...
بیشتر
بررسی مفهوم منافع ملی با استفاده از چهار سطح تحلیل فرد،گروه، دولت و سیستم دکتر ابو محمد عسگرخانی[1] منوچهر شفیعی اینچهای[2] چکیده: منافع ملی واژهای است که از آن به فراوانی صحبت میشود و در هر متنی که مرتبط با علوم سیاسی و روابط بینالملل باشد میتوان نشانهای از حضور این کلمه یافت. اما برخلاف کاربرد رایج آن معنای این واژه در ابهام قرار دارد و زمانی که از منافع ملی صحبت میکنیم این سوال را بایستی بپرسیم که منافع ملی چیست؟ چه کسی آن را تعیین میکند؟ آیا منافع ملی دارای مصادیقی ثابت است و یا در گذر زمان این مصادیق تغییر میکنند؟ چگونه میتوان گفت اقداماتی که نتایج آنها از پیش تعیین شده نیست و در تعامل با رفتار سایر واحدها معنا مییابد موجب بقا و افزایش قدرت ملی خواهد شد؟چگونه میتوان بین منافع گروه حاکم و منافع ملی تفاوت قائل شد؟چگونه میتوان دشمنی با A به جای دشمنی با B را اقدامی مبتنی بر منافع ملی خواند؟ رواج این مفهوم در ادبیات روزانه علوم سیاسی و روابط بینالملل موجب شده است که بکاربرندگان آن از تفکر درباره آن پرهیز کنند و با سطحی نگری با آن برخورد کنند. هدف از این نوشتار درک و روشن سازی معنا و ابعاد این واژه است تا نشان دهیم در حقیقت منافع ملی نه یک مفهوم ساده بلکه مفهومی پیچیده و شکلگیری آن حاصل فرآیندهای در هم تنیده و چند سطحی است. واژگان کلیدی: منافع ملی، علوم سیاسی، روابط بینالملل، سیاست گذاری [1] - دانشیار، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، گروه روابط بینالملل، دانشگاه تهران asgrakha@ut.ac.ir [2] - دانش آموخته کارشناسی ارشد، روابط بین الملل، دانشگاه تهران manochehrshafei@yahoo.com تاریخ دریافت: 24/7/1394- تاریخ پذیرش:18/9/1394
نقش اسرائیل در روابط ایران و اتحادیه اروپا دکتر سید اسداله اطهری[1] مسعود رضاپور[2] چکیده: پس از انقلاب اسلامی رابطه جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا فراز و نشیب بسیاری داشته است. گفتمان خاص جمهوری ...
بیشتر
نقش اسرائیل در روابط ایران و اتحادیه اروپا دکتر سید اسداله اطهری[1] مسعود رضاپور[2] چکیده: پس از انقلاب اسلامی رابطه جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا فراز و نشیب بسیاری داشته است. گفتمان خاص جمهوری اسلامی ایران نسبت به نظام بینالملل و قدرت‌های بزرگ مانند ایالات‌متحده و نقشی که جمهوری اسلامی تحت عنوان استکبارستیزی علیه ایالات‌متحده برای خود قائل است، باعث شده است تا روابط با اتحادیه اروپا برای ایران اهمیت ویژه داشته باشد. اتحادیه اروپا و دیگر دولت‌ها و بازیگران نظام بینالملل هم نسبت به اهمیت روابط با اتحادیه اروپا برای ایران به‌خوبی توجیه هستند و سعی میکنند در این راستا با توجه به اهداف خود بر این روابط تأثیر بگذارند. هدف این مقاله بررسی نقش اسرائیل در روابط ایران و اتحادیه اروپا است. واژگان کلیدی: ایران، اتحادیه اروپا، اسرائیل، ایالات‌متحده، فلسطین [1]- پژوهشگر مرکز پژوهشهای مطالعات استراتژیک خاورمیانه، تهران، ایران Asadolah.athary@yahoo.com [2]- دانشجوی کارشناسی ارشد، مطالعات منطقهای- مطالعات اروپا، دانشگاه تهران، ایران masoudrezapour@ut.ac.ir تاریخ دریافت: 30/6/1394- تاریخ پذیرش:19/7/1394
تاثیر بحران سوریه بر مجموعه امنیتی منطقهای غرب آسیا
دکتر سید حمزه صفوی[1]
سید مهدی نبوی[2]
چکیده:
غرب آسیا (خاورمیانه) یک منطقه بسیار مهم ژئوپلیتیک و ژئو استراتژیک است که همواره محل کشمکش و منازعه بوده ...
بیشتر
تاثیر بحران سوریه بر مجموعه امنیتی منطقهای غرب آسیا
دکتر سید حمزه صفوی[1]
سید مهدی نبوی[2]
چکیده:
غرب آسیا (خاورمیانه) یک منطقه بسیار مهم ژئوپلیتیک و ژئو استراتژیک است که همواره محل کشمکش و منازعه بوده است. در هم‌تنیدگی امنیت اعضای این مجموعه به شکلی است که هر تحولی در بخشی از آن امنیت سایر اعضا را تحت تاثیر قرار میدهد، فلذا بررسی تحولات امنیتی این منطقه و تاثیرات و تبعات آن از اهمیت ویژه ای برخوردارست. غرب آسیا از سال 2010 دچار تحولاتی شده است که مهمترین آن بحران سوریه میباشد و این تحولات روابط میان بازیگران مهم منطقه را بسته به منافعشان تحت تاثیر قرار داده است. این پژوهش با کاربست نظریه مجموعه امنیتی منطقهای به دنبال یافتن پاسخ به این پرسش است که بحران سوریه چه تاثیری بر مجموعه امنیتی منطقهای غرب آسیا داشته است؟ فرضیه اصلی این پژوهش این است که، بحران سوریه موجب شکل گیری یک زیر مجموعه جدید در مجموعه امنیتی منطقهای غرب آسیا گشته است. یافتههای این تحقیق که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گردیده است، با بررسی عملکرد بازیگران مهم بحران در سوریه نشان میدهد که سه زیر مجموعه فعلی قادر به تبیین این منازعه نبوده و به دلیل تعدد بازیگران منطقهای و وجود دوقطبی مخالفان و حامیان دولت سوریه، یک زیر مجموعه جدید حول محور بحران سوریه و به نوعی حول حامیان و مخالفان محور مقاومت، شکل گرفته است. از تبعات احتمالی شکل گیری این زیرمجموعه میتوان به بروز جنگهای نیابتی، تشدید هویت مذهبی و شکاف فرقهای و زد و بندهای فرا منطقهای اشاره نمود.
واژگان کلیدی: مجموعه امنیتی منطقهای، غرب آسیا، بحران سوریه، محور مقاومت
[1] - استادیار، گروه مطالعات منطقهای، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران
Safavi@ut.ac.ir
[2] - دانشجوی دکتری مطالعات منطقهای، گرایش خاورمیانه، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران (نویسنده مسئول)
Sm.nabavi@ut.ac.ir
تاریخ دریافت:1/7/1394- تاریخ پذیرش: 28/7/1394
آسیب شناسی تاثیر سمنها بر توسعه سیاسی ایران؛ با تاکید بر 1385 تا 1395
دکتر مالک ذوالقدر[1]
اصغر الهیاری[2]
چکیده:
امروزه اهمیت و ضرورت مشارکت آحاد مردم در اداره یک جامعه بر هیچ کسی پوشیده نیست. بخصوص در ...
بیشتر
آسیب شناسی تاثیر سمنها بر توسعه سیاسی ایران؛ با تاکید بر 1385 تا 1395
دکتر مالک ذوالقدر[1]
اصغر الهیاری[2]
چکیده:
امروزه اهمیت و ضرورت مشارکت آحاد مردم در اداره یک جامعه بر هیچ کسی پوشیده نیست. بخصوص در جوامع مردم سالاری همانند جمهوری اسلامی ایران که متکی بر حضور مردم در صحنه بوده و این حضور و مشارکت حداکثری نظام اسلامی ایران را از گردنههای صعب العبوری به سلامت به مقصد رسانده است. نگاهی به مشکلات در ایران به عنوان فضایی که دولت همواره داعیه دخالت در امور آن را دارد ما را وادار به آسیب شناسی تاثیر سمنها بر توسعه سیاسی ایران در دهههای اخیر میکند. با این شرایط روش تحقیق در این پژوهش تحلیلی – توصیفی و روش گردآوری مطالب کتابخانهای است. یافتهها نشان دهنده این است که نبود قانون مدون و روشن باعث شده تا سازمانهای مردم نهاد (سمن) در ایران از کارایی سیاسی مطلوبی همچون تربیت سیاسی شهروندان، نخبه پروری و کوچک سازی دولت برخوردار نباشند.
واژگان کلیدی: سمن، توسعه، توسعه سیاسی، سرمایه اجتماعی، سیاستگذاری
[1] - استادیار و عضو هیئت علمی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
Malek_Zolghader@yahoo.com
[2] - دانشجوی دوره دکترای، علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، قزوین، ایران (نویسنده مسئول)
Sefidyas20@yahoo.com
تاریخ دریافت: 28/6/1395- تاریخ پذیرش: 23/7/1395
موانع داخلی تحقق دموکراسی در مصر
دکتر جواد صالحی[1]
علی همه خوانی[2]
چکیده:
مصر به عنوان یکی از مهمترین کشورهای عربی خاورمیانه و جهان اسلام و تاثیر فکری و فرهنگی مهمی که بر دیگر کشورهای مسلمان دارد ...
بیشتر
موانع داخلی تحقق دموکراسی در مصر
دکتر جواد صالحی[1]
علی همه خوانی[2]
چکیده:
مصر به عنوان یکی از مهمترین کشورهای عربی خاورمیانه و جهان اسلام و تاثیر فکری و فرهنگی مهمی که بر دیگر کشورهای مسلمان دارد و کنترل بر کانال سوئز که شاهراه دریایی اصلی برای تجارت بین شرق و غرب است، نقش مهمی در مناسبات منطقهای و بینالمللی ایفا میکند. تحولات داخلی در مصر و سرنگونی حکومت مبارک، نشانگر آغاز مرحله جدیدی در حیات سیاسی مصر است که ساختار و فضای سیاسی داخلی و بینالمللی آن کشور را با دگرگونیهایی هرچند متفاوت روبرو میکند. این مقاله به این موضوع میپردازد، که مصر با چه موانع و مشکلاتی در محیط داخلی خود روبروست که اجازه نمیدهند این کشور به سمت یک حکومت دموکراتیک و یا یک جامعه دموکراتیک گام بردارد؟ هدف این پژوهش تعیین موانع و مشکلاتی است که بر سر راه دموکراتیزاسیون در مصر در محیط داخلی وجود دارد و مانع سیر روند صعودی حرکت به سمت دموکراسی است. تاریخ سیاسی مصر نشان داده است این کشور با موانعی برای گذار به سوی دموکراسی روبرو بوده است. این پژوهش به ذکر موانع داخلی آن میپردازد. سوال اساسی این است که: چه عواملی در محیط داخلی از تحقق دموکراسی در مصر پیشگیری میکنند؟ فرضیه این پژوهش این است که چه پژوهش عبارت است از اینکه مصر به دلیل وجود حکومتهای اقتدارگرای نظامی و همچنین ضعف در نقش جامعه مدنی و نخبگان و فرهنگ سیاسی و ضعف اقتصادی روزافزون و بالطبع رشد جریانهای اسلامگرا از رشد و نمو دموکراسی پیشگیری میگردد.
واژگان کلیدی: مصر، دموکراسی، اقتدارگرایی، جامعه مدنی، اسلامگرایی، نخبگان سیاسی
[1] - استادیار و عضو هیئت علمی، دانشگاه شیراز، ایران
Salehi_j@yahoo.com
[2] - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد، علوم سیاسی، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران مرکز، ایران
Ali.hamekhami@yahoo.com
تاریخ دریافت: 17/8/1394- تاریخ پذیرش: 26/9/1394
عزم ملی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
(تلاشی در راستای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت)
دکتر مسعود مطلبی[1]
مجیدغلامی[2]
چکیده:
عزم ملی، از مهمترین مولفههای منابع ملی سیاست خارجی جمهوری ...
بیشتر
عزم ملی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
(تلاشی در راستای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت)
دکتر مسعود مطلبی[1]
مجیدغلامی[2]
چکیده:
عزم ملی، از مهمترین مولفههای منابع ملی سیاست خارجی جمهوری اسلامی و بیانگر نقش ویژه ملت در موفقیت سیاست خارجی در گفتمان انقلاب اسلامی است. در این خصوص میباید، به افزایش قدرت جمهوری اسلامی در ابعاد مختلف به نقش سیاست خارجی اذعان نمود و اینکه اثرگذاری عزم ملی در این افزایش قدرت نیز غیرقابل انکار است. سوال اصلی مقاله حاضر عبارت است از اینکه، چگونه عزم ملی در سیاست خارجی شکل میگیرد؟ در پاسخ به سوال فوق و با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، این فرضیه مطرح میشود که: سیاست خارجی عمدتا یک تحول داخلی میطلبد که تابع عزم ملی است و عزم ملی یک جامعه در سیاست خارجی حاصل شناخت فرصتها و تهدیدهای محیطی، آگاهی مناسب از سیاستها و ابزارها سیاست خارجی است. نتایج نشان میدهد که رشد عمومی آگاهیهای سیاست خارجی مردم، مهمترین نقش را در رسیدن به عزم ملی در سیاست خارجی بازی مینماید و دولتمردان میتوانند با برنامهریزی صحیح برای ارتقا و بهره مندی از این شاخص کیفی، این مولفه را به عنوان یکی از عاملیتهای مهم در نگاه بومی به سیاست خارجی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت معرفی نموده و تئوریزه نمایند.
واژگان کلیدی: عزم ملی، سیاست خارجی، منابع ملی، الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
[1] - استادیار و عضو هیئت علمی،گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاداسلامی، آزادشهر، گلستان، ایران
mmtph2006@yahoo.com
[2] - دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران، ایران
majidgholami@ut.ac.ir
تاریخ دریافت: 15/7/1394- تاریخ پذیرش: 3/8/1394
دکترین"اول آمریکا" دونالد ترامپ، استراتژی تجدید نظرطلبانه فراحزبی
عبدالرحمان ولایتی[1]
مسلم حقی[2]
چکیده:
انتخابات پنجاه و هشتم ریاست جمهوری آمریکا نسبت به ادوار گذشته بسیار متفاوت رقم خورد به ...
بیشتر
دکترین"اول آمریکا" دونالد ترامپ، استراتژی تجدید نظرطلبانه فراحزبی
عبدالرحمان ولایتی[1]
مسلم حقی[2]
چکیده:
انتخابات پنجاه و هشتم ریاست جمهوری آمریکا نسبت به ادوار گذشته بسیار متفاوت رقم خورد به نحوی که ساختار سیستماتیک و منحصر به فرد انتخابات آمریکا را خدشه دار کرد و این امر بیشتر ریشه در مواضع و برخورد کاندیداها نسبت به هم و رویکردشان به بنیاد سیاستهای کهن و قدیمی دولت آمریکا داشت.در واقع برخلاف پیش بینیها و برآوردهای محافل رسانهای و همچنین کلوبهای معتبر نظر سنجی نتیجهای که رقم خورد همه مردم جهان را در شوک فرو برد و دونالد جان ترامپ بیگانه با ساختار حزبی آمریکا چهل و پنجمین رئیس جمهور آمریکا شد و بلافاصله بعد از انتخاب موجی از نگرانی همه جهان را فرا گرفت که همه اینها ریشه در مواضع متناقض و پارادوکسیال شخص ترامپ داشت که با مانفیست هیچکدام از احزاب سنتی و کلاسیک آمریکا تناسب نداشت و با وجود انتسابش به اردوگاه جمهوریخواهان بسیاری از بزرگان و رجال حزبی جمهوریخواه از وی روی برگرداندند. حتی کاندولیزا رایس از سران آکادمیک حزب جمهوریخواه در اظهار نظری جالب اعلام داشت"یکی به این احمق بگه دیگر بس است"نهایتا با وجود همه شرایط حاکم حزبی بر علیه وی، توانست بر ساختار حزبی و سیستماتیک فائق بیاید و اکنون این سوال مطرح است که آیا دونالد جان ترامپ با اتخاذ استراتژی متفاوت "اول آمریکا" یک فرد متفاوت با اسلاف خود بوده و در واقع یک فرد فراحزبی با رویکرد دولت تجدیدنظر طلبانه خواهد بود؟ که در این مقاله با بررسی مواضع و رویکردهای انتخاباتی وی بررسی خواهد گردید
واژگان کلیدی:دونالد ترامپ، آمریکای سفید، تجدیدنظر طلب، انتخابات پنجاه و هشتم
[1]- دانشجوی دکتری روابط بین الملل، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
rahman_velayati@yahoo.com
[2]- دانشجوی دکتری روابط بین الملل، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
m.haggi@yahoo.com
تاریخ دریافت: 5/8/1394- تاریخ پذیرش:30/8/1394
